Ο ψυχρός πόλεμος, η απειλή δηλαδή πολέμου και μάλιστα με πυρηνικά όπλα ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, ήταν μια διαρκής κατάσταση «στο κόκκινο». Κινήματα υπέρ της ειρήνης, ξεπηδούσαν συνεχώς.

Η απόφαση για τη μεταφορά πυρηνικών στο Μπερκσάϊρ και η πρώτη αντίδραση

Το 1980 στη Μεγάλη Βρετανία, η κυβέρνηση Θάτσερ προχώρησε σε μια απόφαση που προκάλεσε τεράστια πολιτική αντιπαράθεση: Στην αεροπορική βάση του Γκρίναμ Κόμον στο Μπερκσάϊρ, θα εγκαθίσταντο αμερικανικοί πύραυλοι με πυρηνικές κεφαλές.

Έτσι το ΝΑΤΟ θα αποκτούσε μια καλύτερη πρόσβαση σε στόχους επί ρωσικού εδάφους, αν η ψυχροπολεμική παράνοια οδηγούσε στο πάτημα του κουμπιού που θα απελευθέρωνε τον όλεθρο.

Η απόφαση προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών, αλλά κάποιες γυναίκες θέλησαν να κάνουν κάτι πιο ριζοσπαστικό. Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1981, μετά το τέλος μιας πορείας ενάντια στην εγκατάσταση των πυρηνικών που ξεκίνησε από το Κάρντιφ, τριάντα έξι Ουαλές, μέλη της οργάνωσης ‘Women for Life on Earth’, δέθηκαν στα κάγκελα της βάσης.

Ο ακτιβισμός τους μεταδόθηκε μέσω της τηλεόρασης, προκαλώντας κύμα συμπαράστασης.

Όταν η διαμαρτυρία ολοκληρώθηκε, αυθόρμητα πολλές ακόμα γυναίκες είχαν μαζευτεί στην είσοδο της αεροπορικής βάσης, απαιτώντας να μην πραγματοποιηθεί η εγκατάσταση των πυραύλων.

Όπως αποδείχτηκε, επρόκειτο για την αρχή μιας κινητοποίησης δεκάδων χιλιάδων γυναικών, που όχι μόνο δε διαλύθηκε στο τέλος της ημέρας αλλά συνεχίστηκε αδιάλειπτα για πολλά χρόνια!

‘Καμπ της Ειρήνης’ με τη συμμετοχή χιλιάδων γυναικών

Από την επόμενη κιόλας μέρα, γυναίκες από όλη την υφήλιο (Βόρεια Ιρλανδία, Νότια Αφρική, Ιταλία, Ιαπωνία, ΗΠΑ, Αυστραλία, Γαλλία κ.α.) έσπευσαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, έξω από τη βάση του Γκρίναμ Κόμον.

Στήνοντας το ‘Καμπ της Ειρήνης’ περιμετρικά του στρατοπέδου, απέκλεισαν όλες τις εισόδους, κατανέμοντας σε ομάδες τη φύλαξη της κάθε μίας πύλης.

Χρησιμοποίησαν τα χρώματα του ουράνιου τόξου για να ονομάσουν τις πύλες, θέλοντας να εκφράσουν την αντίθεση των χρωμάτων της φύσης και της ζωής σε σχέση με το χακί των βάσεων. Έτσι σύντομα οι νεότερες ανέλαβαν τη μπλε πύλη και τα μέλη εκκλησιών και θρησκευτικών οργανώσεων την βιολετί.

Σε όλες τις πύλες, η παρουσία αντρών γινόταν μόνο με ειδικές προσκλήσεις, εκτός από την πράσινη πύλη που απαγορευόταν σε κάθε περίπτωση.

Αποκλεισμός και εισβολή από δεκάδες χιλιάδες ακτιβίστριες

Τις πρώτες μέρες, στις πύλες του Γκρίναμ Κόμον μαζεύονταν κάποιες δεκάδες. Προκειμένου όμως να κρατηθεί ζωντανός ο αποκλεισμός και να μαζικοποιηθούν οι δράσεις τους, οι γυναίκες δεν έμειναν σε συμβολικές δράσεις αλλά οργάνωσαν και κινήσεις ανυπακοής, επιδεικνύοντας άγνοια κινδύνου και ηρωισμό.

Την πρωτοχρονιά του 1982, εισέβαλλαν στην αεροπορική βάση και χόρεψαν επάνω στις αποθήκες που θα στεγάζονταν οι πύραυλοι. Τριάντα έξι συνελήφθησαν μετά από επεισόδια που ξέσπασαν περιμετρικά του στρατοπέδου.

Τον Μάρτη του 1982, μια ανθρώπινη αλυσίδα 250 γυναικών απέκλεισε κάθε είσοδο στην αεροπορική βάση ενώ τον Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου, οργανώθηκε η δράση ‘Embrace the brace’, όπου περισσότερες από 30.000 διαδηλώτριες ένωσαν τα χέρια τους γύρω από το Γκρίναμ Κόμον σε μια πρωτόγνωρη εικόνα που στάλθηκε σε όλο τον πλανήτη.

Τη χρονιά αυτή βρήκε τραγικό θάνατο η εικοσιδυάχρονη ακτιβίστρια Έλεν Τόμας, χτυπημένη από αστυνομικό όχημα.

«Μάγισσες» και «αρκουδάκια» προκαλούν τη δημόσια τάξη

Κάθε επιτυχημένη ενέργεια των ακτιβιστριών προκαλούσε ακόμα μεγαλύτερο ενθουσιασμό και ακόμα μαζικότερες δράσεις.

Την πρωταπριλιά του 1983, 70.000 γυναίκες έφτιαξαν μια ανθρώπινη αλυσίδα που ξεκινούσε από τη βάση και έφτανε στο γειτονικό Ολντερμάστον και το εργοστάσιο κατασκευής πυρομαχικών στο Μπέργκφιλντ.

Τη  μέρα εκείνη 200 μέλη της ‘Women for Life on Earth’, εισέβαλαν στον απαγορευμένο χώρο της βάσης ντυμένες αρκουδάκια.

Τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς, εκατοντάδες ακτιβίστριες ντυμένες μάγισσες, που δήθεν κατευθύνονταν σε ένα Halloween πάρτι στο Μπερκσάϊρ, έκοψαν τα 4 από τα 9 συνολικά χιλιόμετρα της περίφραξης της βάσης.

Το Νοέμβρη του 1983 οι πρώτοι πύραυλοι εγκαταστάθηκαν στο Γκρίναμ Κόμον, αυτό όμως δεν πτόησε το κίνημα που είχε δημιουργηθεί. Ακολούθησαν κινητοποιήσεις δεκάδων χιλιάδων γυναικών τον Δεκέμβρη του 1983 και τον Απρίλη του 1984, με αντίστοιχες εισβολές στον απαγορευμένο στρατιωτικό χώρο.

Η αστυνομία και ο στρατός εκκένωσαν πολλές φορές το χώρο, συλλαμβάνοντας εκατοντάδες κάθε φορά, όμως πάντα οι αγωνίστριες επέστρεφαν.

Οι δυνάμεις ασφαλείας τις απελευθέρωναν σε σημεία χωρίς καμιά απολύτως πρόσβαση αλλά  αυτές περπατούσαν για χιλιόμετρα, επέστρεφαν στο χώρο του καμπ και το έστηναν ξανά από την αρχή.

Η καθημερινότητα στο Καμπ της Ειρήνης

Η διαμονή και η οργάνωση αυτών των κινητοποιήσεων απαιτούσε φροντίδα για την κάθε λεπτομέρεια. Το φαγητό παρέμενε σε παιδικά καροτσάκια ώστε να μπορούν να το πάρουν μαζί τους σε περίπτωση άμεσης εκκένωσης από τις δυνάμεις ασφαλείας.

Οι υπεύθυνες «θέρμανσης» αναλάμβαναν τη συγκέντρωση ξύλων και το άναμμα φωτιών στη φύση, σε θερμοκρασίες που συνήθως το χειμώνα ήταν υπό το μηδέν. Οργανώνονταν ομαδικά παιχνίδια και άλλες δραστηριότητες για τα παιδιά μητέρων που δεν μπορούσαν να μείνουν σπίτι.

Στις πύλες της βάσης διοργανώνονταν πάρτι αλλά και συζητήσεις για πολιτικά, ιστορικά και κοινωνικά θέματα. Το ιρλανδικό ζήτημα ήταν στην ημερήσια διάταξη, λόγω της τεταμένης κατάστασης στη Βόρεια Ιρλανδία.

Όχι στα πυρηνικά, ναι στη γυναικεία χειραφέτηση

Το κύριο όμως ζήτημα στις συζητήσεις τα παγωμένα βράδια γύρω από τη φωτιά, ήταν η γυναικεία χειραφέτηση.

Η μαζικότητα των δράσεων οφειλόταν ακριβώς στην θέληση δεκάδων χιλιάδων γυναικών να σπάσουν την καθημερινότητα όπως την όριζαν τα στερεότυπα και να αποτρέψουν μια επικίνδυνη ψυχροπολεμική κλιμάκωση που θα οδηγούσε στη χρήση πυρηνικών.

Όπως έλεγαν πολλές ακτιβίστριες, πήγαν στο ‘Καμπ της Ειρήνης’ για τα πυρηνικά και έμειναν για τον φεμινισμό.

Οι κάτοικοι του Μπερκσάϊρ και των γύρω περιοχών έδειχναν ποικιλοτρόπως την αλληλεγγύη τους, φέρνοντας στις αγωνίστριες φαγητό ή βοηθώντας σε προβλήματα της καθημερινής επιβίωσης στο δάσος.

Υπήρχαν φυσικά και αυτοί που πάσχιζαν να προσβάλλουν με κάθε τρόπο τις γυναίκες και τον αγώνα τους, κατηγορώντας τις για παράδειγμα πως άφηναν χωρίς φροντίδα τα παιδιά τους, την ώρα που έλεγαν πως αγωνίζονται για το μέλλον των άλλων παιδιών.

Όμως, η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου ήταν με το μέρος τους, ακόμα και πολλοί στρατιώτες της βάσης που ζητούσαν οδηγίες για το τι να κάνουν σε περίπτωση που θα ξεσπούσε όντως κάποιο πολεμικό επεισόδιο.

Η Θάτσερ προσπάθησε να σταματήσει με κάθε είδους καταστολή τις «ενοχλητικές» κινητοποιήσεις που “διέσυραν τη χώρα διεθνώς”.

Σε μια απέλπιδα προσπάθεια, προώθησε νόμο περιορισμού της παρουσίας πολιτών έξω από στρατιωτικές βάσεις και όρισε εξοντωτικές ποινές για όσους εισέβαλλαν σε αυτές.

Ο νόμος αυτός τελικά αποσύρθηκε ως παράνομος και αντισυνταγματικός από τη Βουλή των Λόρδων.

Η συμφωνία περιορισμού των πυρηνικών μεταξύ Μπους και Γκορμπατσώφ το 1987, απέτρεψε οριστικά την πιθανότητα ενός πυρηνικού χειμώνα και έριξε την αυλαία μιας από τις πιο λαμπρές σελίδες του αντιπολεμικού αλλά και του γυναικείου  κινήματος.

Οι πύραυλοι σταδιακά απομακρύνθηκαν και η βάση έκλεισε το 1992. Σήμερα, στο χώρο που πλέον είναι βιομηχανικό πάρκο, έχει χτιστεί το ‘Commemorative and Historic site’ για να μεταφέρει στις επόμενες γενιές το μήνυμα της αντίστασης στον πόλεμο και τα πυρηνικά.