Αναδημοσιεύουμε το άρθρο της Ελευθερίας Αγγελή, αθλήτριας ράγκμπι και μέλους της Εθνικής ομάδας, από το www.humbazine.gr

Μια φορά κι έναν καιρό, κάπου, κάποτε, μια παρέα γυναικών σκέφτηκαν να κλωτσήσουν μια μπάλα. Το ευχαριστήθηκαν λοιπόν τόσο πολύ, που αποφάσισαν να συνεχίσουν να το κάνουν και να διεκδικήσουν και εκείνες μερικά τετραγωνικά μέτρα στα γήπεδα που μέχρι τότε πατούσαν μόνο άντρες.

Μακάρι αυτό να ήταν ένα παραμύθι το οποίο θα κατέληγε με το «ζήσαν αυτές καλά…» Διότι, από τότε και μέχρι σήμερα, πολλές ποδοσφαιρίστριες μόνο καλά δεν πέρασαν.

Και η μπάλα κυλάει, και μεθάς από την ευτυχία του να γίνεσαι κομμάτι μιας ομάδας, να μοιράζεσαι νίκες και ήττες, να παθιάζεσαι, να τσαντίζεσαι, να κλαις και να γελάς, αλλά ο ελέφαντας στο γήπεδο παραμένει παρών. Δεν θα αμείβεσαι το ίδιο για αυτό που κάνει ο άντρας συναθλητής σου, δεν θα έχεις καν τις ίδιες ευκαιρίες με αυτόν.

Πάμε να πάρουμε τα πράγματα όμως από την αρχή. Τα γήπεδα και εντέλει ο αθλητισμός είναι μικρογραφία και αντανάκλαση της κοινωνίας, άρα οι εισοδηματικές ανισότητες στο ποδόσφαιρο γυναικών δεν αποτελούν εξαίρεση.

Το χάσμα αμοιβών ωστόσο δεν αφορά αποκλειστικά τους μισθούς και τις αποζημιώσεις των παικτριών. Αποτελεί μια συνολική ανεπάρκεια και απαξίωση, από τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές, έως τις άδειες μητρότητας και τις εργασιακές συνθήκες τους.

Δεκαετίες υποχρηματοδότησης είχαν ως αποτέλεσμα μια κλιμάκωση των τραυματισμών, ιδιαίτερα στα γόνατα, για τις ποδοσφαιρίστριες. Στατιστικά δε είναι δεδομένο ότι η προτεραιότητα στις υποδομές δίνεται by default στις ανδρικές ομάδες, οι ποδοσφαιρίστριες έχουν έξι φορές περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να υποστούν σοβαρό τραυματισμό.

Η Εβαρίν Κατόνγκο από την ομάδα της Ζάμπια ανέφερε χαρακτηριστικά ότι τα καλύτερα γήπεδα προπόνησης προορίζονται κυρίως για τις ανδρικές ομάδες. Η τελευταία έκθεση της FIFPRO δείχνει ότι μεγάλο ποσοστό των ποδοσφαιριστριών απαιτεί γενναία βελτίωση των γηπέδων και των υποδομών συνολικά.

Αρκετές κορυφαίες παίκτριες δεν κατάφεραν να συμμετάσχουν στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου Γυναικών το περασμένο καλοκαίρι εξαιτίας τέτοιων τραυματισμών που σχετίζονται με την ποιότητα των γηπέδων, όπως η αρχηγός της Αγγλίας Λία Γουίλιαμσον.

Σοβαρές ελλείψεις εμφανίζονται και σε ό,τι αφορά τις αποθεραπείες των παικτριών. Τέλος, ας μην ξεχνάμε πως αρκετές αθλήτριες ακόμα και σήμερα παλεύουν για το αυτονόητο δικαίωμα της άδειας εγκυμοσύνης και μητρότητας.

Σε πρόσφατη ανακοίνωσή του, ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αμειβόμενων Ποδοσφαιριστών Ποδοσφαιριστριών (ΠΣΑΠΠ) κατήγγειλε και απαίτησε την αφαίρεση συγκεκριμένης παραγράφου απ’ όλα τα ιδιωτικά συμφωνητικά ποδοσφαιριστριών που προβλέπουν πως:

«Σε περίπτωση εγκυμοσύνης της Αθλήτριας, αυτόματα το εν λόγω γεγονός θα αποτελέσει και σπουδαίο λόγο καταγγελίας του παρόντος συμφωνητικού, χωρίς καμία ευθύνη ή οικονομική υποχρέωση από την πλευρά του Σωματείου προς την Αθλήτρια για το υπόλοιπο χρονικό διάστημα της συμφωνίας μέχρι τη λήξη της».

Οι ιστορίες που έχουν ειπωθεί, ή και όχι, ανά τα χρόνια σχετικά με τον άνισο και αόρατο αγώνα των Εθνικών Ομάδων Ποδοσφαίρου Γυναικών είναι πολλές. Η εθνική ομάδα γυναικών της Νιγηρίας δημοσιοποιεί εδώ και χρόνια την κατάφωρη κλοπή μισθών και απειλούσε να μποϊκοτάρει τον πρώτο της αγώνα στο Παγκόσμιο Κύπελλο του περασμένου καλοκαιριού.

Στη Νότια Αφρική, οι γυναίκες παίκτριες της εθνικής αμείβονται με το 1/10 των ανδρών. Θέλοντας να κοινοποιήσουν το ζήτημα και να εκφράσουν τον θυμό τους προς την Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Νότιας Αφρικής για τις αμοιβές, την προετοιμασία και την προπόνηση, ολόκληρη η ομάδα αποσύρθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας από τον τελικό αγώνα προετοιμασίας πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Σε αυτές τις ιστορίες έρχεται να προστεθεί και αυτή της εθνικής ομάδας Γυναικών της Τζαμάικα που μας συγκίνησε λίγο περισσότερο.

Το 2014, η Σεντέλα Μάρλεϊ, κόρη του θρύλου της ρέγκε, διαβάζει τυχαία ένα φυλλάδιο-έκκληση της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου γυναικών, που ζητούσε χρηματοδότηση και στήριξη μετά από χρόνια υποβάθμισης και απαξίωσης που το 2008 είχαν οδηγήσει στη διάλυση της ομάδας.

Η δικαιολογία ήταν πως δεν υπήρχαν οι απαραίτητοι πόροι για να χρηματοδοτήσουν την ομάδα, παρόλο που τα κονδύλια για την αντίστοιχη ανδρική συνέχιζαν κανονικά να ρέουν.

Από το 1991, που η ομάδα ποδοσφαίρου γυναικών έδωσε το πρώτο επίσημο παιχνίδι της, μέχρι τη συμμετοχή της σε αυτό το Μουντιάλ, απαξιώθηκε πολύ, δεν στηρίχθηκε καθόλου από την Ομοσπονδία, οι παίκτριες πλήρωναν μόνες τους τα έξοδά τους όσο άντεχε η τσέπη τους.

Έπλεναν μόνες τους τα ρούχα τους, μαζεύονταν και έκαναν προπονήσεις όταν μπορούσαν. Από τα ταξίδια και τη διατροφή μέχρι τη διαμονή και τα προπονητικά καμπ, κάθε τομέας της εγκατάστασης της εθνικής ομάδας γυναικών χρειαζόταν χρηματοδότηση.

Η Σεντέλα, επικεφαλής του ιδρύματος που φέρει το όνομα του πατέρα της, έψαξε το θέμα και έβαλε ως στόχο να δώσει ξανά ζωή στα «Reggae Girlz».

Η αναζήτηση πόρων δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση. Η ομάδα συνάντησε, σε κάθε βήμα της, εμπόδια, καθώς μέχρι και το γεγονός ότι ορισμένες παίκτριες είχαν δηλώσει ανοιχτά πως ήταν ομοφυλόφιλες αποτελούσε ταμπού για την Τζαμάικα και έβαζε φρένο στις χρηματοδοτήσεις.

Το 2019 ήταν επιτέλους η πρώτη χρονιά που η εθνική ομάδα γυναικών Τζαμάικα κατάφερε να έχει θέση στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, αποτελώντας την πρώτη χώρα της Καραϊβικής που προκρίθηκε σε Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών!

Το ζήτημα ξεκινάει με γκολ από τα αποδυτήρια. Οι ανδρικές ομάδες λαμβάνουν πολλαπλάσια χρηματοδότηση για τη συμμετοχή στα αντίστοιχα πρωταθλήματα γυναικών.

Για παράδειγμα, μόνο η συμμετοχή μιας ομάδας στη φάση των ομίλων του Τσάμπιονς Λιγκ θα της αποφέρει το μίνιμουμ ποσό των 16 εκατ. ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή η ομάδα που θα κατακτήσει το Τσάμπιονς Λιγκ Γυναικών θα λάβει 350.000 ευρώ.

Δηλαδή ένα ποσό μικρότερο από αυτό που λαμβάνει μια ομάδα για την πρόκριση της στον… δεύτερο προκριματικό γύρο της κορυφαίας διοργάνωσης των ανδρών.

H Παγκόσμια Πρωταθλήτρια Αργεντινή και η Ομοσπονδία της χώρας κατ’ επέκταση, έβαλαν στα ταμεία το ποσό των 37 εκατ. ευρώ για την κατάκτηση του Μουντιάλ του Κατάρ, ενώ η Ισπανία που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου Γυναικών στα γήπεδα της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας έλαβε από τη FIFA περίπου 5 εκατ. ευρώ.

Για τους λάτρεις της στατιστικής, η Αυστραλέζα Σαμ Κερ είναι η πιο ακριβοπληρωμένη ποδοσφαιρίστρια στον πλανήτη. Η διεθνής επιθετικός της Τσέλσι λαμβάνει ετησίως σχεδόν μισό εκατομμύριο ευρώ ή, με άλλα λόγια, όσα λαμβάνει ο Κριστιάνο Ρονάλντο σε μια… ημέρα από την Αλ Νασρ!

Ο ετήσιος μισθός του Μέσι στην Παρί Σεν Ζερμέν είχε αγγίξει τα 41 εκατ. ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με τις απολαβές 1.700 παικτριών στα πρωταθλήματα Γερμανίας, Αυστραλίας, Αμερικής, Γαλλίας, Αγγλίας, Σουηδίας, Μεξικού.

Υπάρχει άραγε εξήγηση για το μισθολογικό χάσμα; Υπάρχουν θερμοί υποστηρικτές του γεγονότος ότι είναι προφανές και απλό το γιατί δεν αποτελεί ανισότητα η κατά πολύ μικρότερη αμοιβή που λαμβάνουν οι γυναίκες ποδοσφαιρίστριες.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο 2022 στο Κατάρ σημείωσε ρεκόρ εσόδων που ανήλθαν στα 7,5 δισ. δολάρια με –προφανώς– τεράστιες εμπορικές συμφωνίες με τη διοργανώτρια χώρα.

Η Qatar Energy εντάχθηκε ως κορυφαίος χορηγός και νέοι χορηγοί περιλαμβάνουν την τράπεζα του Κατάρ QNB και την εταιρεία τηλεπικοινωνιών Ooredoo.

Όταν λοιπόν το Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών συγκεντρώνει πολύ λιγότερα από ούτε καν ένα ψωροδίς, από ραδιοφωνικές εκπομπές, διαφημίσεις και εμπορικές συναλλαγές, τι έρχονται να μας ζητήσουν οι παίκτριες; Χμ, στα δικά μας μάτια πάντως όλα τα παραπάνω διαβάζονται ως θεσμοθετημένος σεξισμός.

Κλισέ επιχειρήματα ότι το ποδόσφαιρο ανδρών είναι κλάσεις πιο επιτυχημένο εμπορικά από αυτό των γυναικών. Το ζητούμενο όμως είναι πέρα από τα νούμερα. Είναι το κατά πόσο εκτιμάται και προωθείται το Ποδόσφαιρο Γυναικών, αλλά και η πεποίθηση πως, αν και το παιχνίδι είναι διαφορετικό, οι παίκτριες καταβάλλουν την ίδια προσπάθεια στο απόγειο των ικανοτήτων τους.

Στον αγώνα για την ίση αμοιβή υπάρχουν πολλά όμορφα παραδείγματα ομάδων, αλλά βέβαια η μάχη αυτή ήταν γεμάτη δυσκολίες, αποτυχίες και απαξίωση. Η Νορβηγία ήταν η πρώτη χώρα που επιδίωξε να διεκδικήσει την ίση αμοιβή διεθνών διοργανώσεων στο ποδόσφαιρο ανδρών και γυναικών τον 2017.

Την ιστορική αυτή κίνηση για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο ακολούθησε η Νέα Ζηλανδία έναν χρόνο αργότερα, βάζοντας στην εξίσωση και την ισότητα στις συνθήκες εργασίας των ποδοσφαιριστριών βάσει συλλογικών συμβάσεων.

Ίση αμοιβή, ίσα χρηματικά έπαθλα, ίσα δικαιώματα για χρήση εικόνας και ίσες συνθήκες εργασίας. Αυτά είναι τα τρία πράγματα για τα οποία πάλεψαν οι γυναίκες διεθνείς και τα κατάφεραν.

Η εθνική ομάδα Γυναικών Αυστραλίας, η οποία βρισκόταν στην 8η θέση της παγκόσμιας κατάταξης, βλέποντας την αντίστοιχη ανδρική να βρίσκεται στην 44η θέση και ταυτόχρονα να αμείβεται με μεγαλύτερους μισθούς, δικαίως προχώρησε επίσης στην ίση αμοιβή των ομάδων.

Ο αγώνας είχε ήδη ξεκινήσει και σε αρκετές άλλες χώρες, με αρκετές δυσκολίες και απογοητεύσεις. Τον Ιούλιο του 2019, οι ΗΠΑ κατακτούν για τέταρτη φορά το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου Γυναικών.

Σε μια ατμόσφαιρα γιορτής, ενθουσιασμού και αποθέωσης, ακούγεται σύσσωμη η φωνή του πλήθους των κερκίδων να φωνάζει «ίση αμοιβή!» Για τις 28 παίκτριες της εθνικής ομάδας είχε ήδη αρχίσει ο αγώνας όταν, το Μάρτιο της ίδιας χρονιάς, αποφάσισαν να μηνύσουν την Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η Ομοσπονδία υποστήριζε ότι «οι πραγματικότητες της αγοράς» εξηγούσαν το μισθολογικό κενό. Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2019 έσπασε ρεκόρ τηλεθέασης στις ΗΠΑ με 25,4 εκατ. θεατές και 1,12 δισ. θεατές παγκοσμίως. Παρ’ όλα αυτά, το συνολικό χρηματικό έπαθλο από τη FIFA ήταν 30 εκατομμύρια δολάρια.

Σε αυτό το σημείο, αξίζει να σημειωθεί πως ύστερα από σημαντικές πιέσεις, το φετινό έπαθλο αυξήθηκε στα 110 εκατομμύρια δολάρια — πολύ κάτω από τα 400 εκατομμύρια δολάρια που δόθηκαν στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ανδρών του 2018 ή τα 440 εκατομμύρια δολάρια που διανεμήθηκαν στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ανδρών του 2022.

Η δικαστική διαμάχη διήρκησε σχεδόν δύο χρόνια και ολοκληρώθηκε με μια ιστορική νίκη της Εθνικής Ομάδας Γυναικών. Η συμφωνία προέβλεπε πως οι παίκτριες θα λάβουν εφάπαξ 24 εκατομμύρια ευρώ και τη δέσμευση ότι οι Εθνικές Ομάδες ανδρών και γυναικών θα λαμβάνουν πλέον ίσο ποσοστό αμοιβής σε όλες τις διοργανώσεις.

Σιγά σιγά, οι ομοσπονδίες ποδοσφαίρου της Ολλανδίας και της Ισπανίας προστίθενται στις χώρες που έπραξαν το αυτονόητο: Ίση αντιμετώπιση για τις γυναίκες και ίσοι μισθοί.

Στην Αφρική, η Ζάμπια, η Σιέρα Λεόνε και προσφάτως η Νότια Αφρική είναι οι χώρες που εφάρμοσαν την ίση αμοιβή μετά από διαμαρτυρίες και πιέσεις προς τη SAFA.

Μακάρι να μπορούσαμε να πούμε πως η Διεθνής Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (FIFA) πήρε θέση στις διεκδικήσεις των ποδοσφαιριστριών. Σε όλη τη διαδικασία των αγώνων τους εκτός γηπέδων, παρέμενε προκλητικά σιωπηλή και απούσα.

Εντέλει, υπέκυψε στις διαρκείς μάχες και ανακοίνωσε ότι το ταμείο επάθλων για τη γυναικεία διοργάνωση θα εναρμονιστεί με το ανδρικό μέχρι το 2027.

Αν και το να παίζεις για τη χώρα σου είναι πηγή υπερηφάνειας, οι παίκτριες χρειάζονται γενναίες οικονομικές ενισχύσεις, τουλάχιστον ισοδύναμες με τους άνδρες ομολόγους τους.

Επένδυση από τις ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες σε εγκαταστάσεις και προπονητική για την ενίσχυση της γενεαλογίας των παικτριών που προέρχονται από τις ακαδημίες νέων και αυξημένη κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, όπως η εμφάνιση των αποτελεσμάτων ανδρών και γυναικών ταυτόχρονα είναι τα επόμενα βήματα.

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα στις διεκδικήσεις του ποδοσφαίρου γυναικών, ο αγώνας για σεβασμό και ισότητα συνεχίζεται. Κι εμείς θα είμαστε εδώ, μέσα και έξω από τα γήπεδα, για να λέμε τις ιστορίες αυτών των γυναικών.